Turizmde Katma Değerli Girişimcilik
Deneyimden Ekonomiye Yeni Bir Yolculuk…
Her Şey Tatilden mi İbaret?
Bildiğiniz üzere, neredeyse bir buçuk yıldır Antalya’dayım. Bazı şeyleri epey gözlemleme şansım oldu ve oluyor. 16 yıllık Güneydoğu serüveninden sonra, güzel bir Akdeniz sayfası açtık. Öncelikle şunu söyleyeyim: Gerçekten, Atatürk’ün dediği gibi şüphesiz Antalya dünyanın en güzel şehri olabilir… Gerçekten çok güzel ve eğlenceli bir şehir. Ancak, girişim ekosistemi ve proje kültürü maalesef neredeyse hiç gelişmemiş. Tabi, yapılan çalışmalar çok kıymetli gerçekten ama Antalya için yetersiz.
Antalya gibi milyonlarca turisti ağırlayan bir şehirde, turizm denilince hâlâ akla sadece “deniz, kum, güneş” mi geliyor? Oysa artık global turist profili değişti. İnsanlar sadece dinlenmek değil, öğrenmek, deneyimlemek, anlam üretmek ve hatta etkileşim kurmak istiyor?. İşte bu noktada sahneye katma değerli girişimcilik çıkıyor. Yani, turizmi sadece hizmet sektörü olarak değil, yaratıcı ekonomiyle bütünleşmiş bir deneyim sahasına dönüştüren yeni nesil fikirler ile geliştirmek mümkün olabilir. Ancak, bunun olması için;
1-Önce Problem Ne?
2-Problemi Kimler çözebilir?
3-Nerede Geliştirebilirler?
4-Nasıl kaynak Bulabilirler?
5-Nasıl test edebilirler
6-Klasik yöntemden Teknolojik ve verimli Modele Nasıl Gelenleri yazıyorum sizler mutlaka daha çok vardı.)
7-Bölgeye fikrim var diyen ya da fikirler üstünde çalışabilecek insan kaynağı nasıl çekilebilir? (Bunu en sona yazdım çünkü her şeyin temeli insan)
Peki, Antalya’da Katma Değerli Girişimcilik İçin Ne Yapılabilir?
Burada asıl mesele “Turizmde neyi farklı yapabiliriz?” sorusuna samimi ve sürdürülebilir bir yanıt aramak. Bu sorunun cevabı “birkaç start-up açalım”dan çok daha fazlası. Çünkü burada yapılacak her şeyin; doğaya, insana, yerel ekonomiye ve kültüre dokunan, değer üreten ve sürdürülebilirliği gözeten yapılar olması gerekiyor. Kaldı ki, Antalya bu iş için gerçekten biçilmiş kaftan… Doğası, İklimi, Dünya çapında bilinirliği, neredeyse dünyanın her yerinden önemli insanların geldiği bir şehir. Doğal olarak bir network merkezi aslında…
Bir süredir buradayım. Bir çok kurum ve üniversite gezdim gördüm ve tanıştım. Ancak, arada bir iletişim problemi var gibi. Çok güzel TGB’ler var, güzel de işler yapıyorlar. Ancak, bölge katma değerine ne kadar dönüşüyor emin değilim?(Bu konuyu Turizm özelinde değerlendiriyorum)
Müşteriden, Ulaşımına, Ulaşımdan yeme içmeye, Yeme içmeden, iletişime bir çok konuda Antalya da katma değerli girişimcilik için inanılmaz bir merkez olabilir.
Peki Ne Yapılabilir? (Sadece Aklıma Gelenler)
1. “Deneyim Ekonomisi” Temelli Yeni Girişimler Kurulmalı
Artık klasik otel+plaj paketinin ötesine geçen turistler, yaşanmışlık, hikâye ve etkileşim peşinde. Şu alanlar çok büyük fırsat taşıyor:
Yerel Lezzet Atölyeleri: Köylü kadınların rehberliğinde yapılan yemek atölyeleri, zeytinyağı sıkımı, keçi peyniri yapımı.
Mikro Tarım Deneyimleri: Organik tarım yapan çiftliklerde günübirlik “çiftçi gibi yaşa” temalı etkinlikler.
Tarihsel Tiyatro Turları: Antik kentlerde artırılmış gerçeklikle yürütülen geçmişe yolculuk turları.
2. Kültür & Tasarım Odaklı Girişim Alanları Teşvik Edilmeli
Turizm sadece görsel değil, kültürel bir deneyimdir. Antalya, çok farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış bir şehir. Bu derinliği işleyen girişimler kurulabilir:
Dijital Rehber Uygulamaları: Antik kentleri, yerel hikâyeleri ve mimariyi anlatan dijital gezi deneyimi sunan mobil uygulamalar.(Bunlara benzer çalışmalar var, daha farklı bir konu geliştirilebilir)
Yerel El Sanatları Atölyeleri: Turistlerin birebir deneyimleyebileceği çini, ahşap oyma, ebru ve halı dokuma atölyeleri.
Kültür Rotaları Geliştirme Start-up’ları: “Lidya Yolu”, “Likya Turu” gibi rotaların dijitalleştirilip yaygınlaştırılması.(Benzer çalışmalar var ancak geliştirilmeli)
3. Turizmde Teknoloji Girişimleri: Boş Alanlar Çok!
Antalya’da hâlâ birçok alan manuel yürüyor. Oteller dijitalleşme konusunda çok zayıf. Bu da girişimciler için müthiş fırsatlar sunuyor:
Etkinlik ve Aktivite Platformları: Tatilciler için kano, dalış, safari, tekne gibi turları anlık rezerve edebilecekleri uygulamalar.(Yeni yeni saas platfomu bütük markalar bu konuyu test ediyorlar)
Yapay Zekâlı Turist Profili Oluşturucu: Tatilcinin ilgilerine göre öneriler sunan akıllı rehber sistemleri.
Yeşil Skor Uygulamaları: Otellerin karbon ayak izini gösteren, çevre dostu tesisleri öne çıkaran uygulamalar.
4. Yerli Girişimcilerin Ekosistemi Güçlendirilmeli
Antalya’da girişimci olmak isteyen birçok kişi var ama yolları TTO’lara, teknokentlere, Tekmerlere düşmüyor. O zaman biz yolu onlara götürmeliyiz.
Turizm Tekmer kurulması şart. Yerli girişimcilerin sadece yazılım değil, turizm tasarımı, deneyim geliştirme ve kültür odaklı alanlarda desteklendiği bir merkez kurulmalı. Gelir modeli çok iyi kurgulanmalı ve bu merkez sadece bu hedefte sürekli bilgi paylaşıyor ve çalışma yapıyor olmalı.
Turizm Girişim Maratonları: 48 saatlik fikir geliştirme ve prototipleme etkinlikleri. Bunun için oteller biçilmiş kaftan. Sektör ile ilgili inanılmaz fikirler çıkabilir.
Turizm Hackathonları ve İnovasyon Günleri: Oteller, acentalar ve yatırımcılarla start-up’ları eşleştiren yenilikçi organizasyonlar Yapılabilir. Bence, Antalyada her yıl turizm temelli bütük bir demoday yapılmalı, herkes çözdüğü problemi anlatmalı, yatırımcılar ile buluşturulmalı. Bu konu 2 yıl üstü üste yapılınca göreceksiniz ilgin fikirler ticarileşmiş olacak.
5. “Antalya’nın Katma Değerli Turizmi” İçin Ortak Akıl Platformları Kurulmalı
Sadece fikir değil, fikirlerin sürdürülebilir uygulanabilirliğini konuşacağımız, kamu-üniversite-özel sektör ve STK sarmalını yürütülen yapıların kurulması gerekiyor. Ancak bu kurullar fotoğraf çekilmek için değil proje geliştirmek için yapılmalı,
Turizmde İleri Teknolojiler Komitesi
Yaratıcı Ekonomi ve Turizm Çalıştayları
Yatırımcı-Bölgesel Girişim Eşleştirme Mekanizmaları
Bunlar sadece bir başlangıç olabilir. Çünkü Antalya bunu hak ediyor. Ve şehri sadece ağırlayan değil, aynı zamanda ilham veren bir turizm şehri hâline getirebiliriz. Bu hedefimiz olursa o zaman duabi gibi olabiliriz. Otellerin lobilerinde Startup lara yatırım yapabiliriz.
Kısaca; Yatırım, Yenilik, Yerellik
Antalya’nın önünde büyük bir fırsat var. Eğer bu şehri sadece “tatil yapılan yer” değil, aynı zamanda “deneyim tasarlanan ve satılan” bir şehir haline getirebilirsek, katma değerli girişimcilik sadece bir kavram olmaktan çıkacak.
Turizmi yeniden kurgulamak için elimizde her şey var:
☀️ Güneş, 🏔️ doğa, 🏛️ tarih, 👨🔬 bilgi, 🎨 kültür ve en önemlisi: Girişimci bir bakış açısı.
Sadece harekete geçmek gerekiyor.
Ve gerçekçi olmak gerekiyor. Bu sistemler sadece konuşmak için değil aynı zamanda sektörün problemini çözen gelir elde edebilen, Kendi kendini sürdürülebilen ölçeklenebilen ve sonucunda istihdam sağlayabilen işler olması gerekiyor.
Her açıdan, Antalya girişim ekosistemi için inanılmaz bir lokasyon olacağına eminim.
Onur AKAR