Şirketlerin Geleceği Startuplarda:
Kurumsal İnovasyon ve Girişim Merkezlerinin Stratejik Rolü
İş dünyası hiç olmadığı kadar hızlı bir dönüşüm sürecinden geçiyor. Dijitalleşme, yapay zekâ, sürdürülebilirlik ve müşteri deneyimi gibi alanlarda yaşanan devrimsel değişiklikler, şirketlerin rekabet avantajını koruyabilmesi için yenilikçi stratejilere yönelmesini zorunlu kılıyor. Ancak bu noktada klasik kurumsal yapılar tek başına yeterli olmuyor. İşte tam da bu nedenle, şirketlerin geleceği startuplarda saklı. Startaupları sadece yeni bir fikir gibi düşünmeyin, bazen sizin işinizi kolaylaştıracak bazı fikirlerin ya da yeniliklerin üreticileri gibi düşünebilirsiniz. Sizin işletmenizde bir operasyonu çok sayıda insan ve maliyetli yapılar yürütüyorken bir startup’ın kurduğu yazılım firması çok az sayıda insan ve çok daha verimli şekilde yönetebilirsiniz.
Startuplar, çeviklikleri, deneme-yanılmaya açık yapıları ve hızlı ölçeklenme potansiyelleri sayesinde yeni iş modellerinin ve teknolojilerin öncüsü konumunda. Peki büyük şirketler bu dinamizmi nasıl içselleştirebilir? Cevap oldukça net: Kurumsal inovasyon ve girişim merkezleri kurarak.
Eğer bu kas zayıfsa şirket sürekli tehditlere açık hale geliyor. Kaldı ki, Her işletme için en ciddi tehlike teknoloji ve gelişim aslında…
Kurumsal İnovasyon Neden Zorunluluk Haline Geldi?
Geleneksel iş modelleri artık uzun vadeli başarı garantisi sağlamıyor. Bir zamanlar pazar lideri olan şirketlerin teknolojiye ayak uyduramadıkları için yok olduğunu gördük: Nokia, Kodak, Blockbuster gibi örnekler iş dünyasında ders niteliğinde. Öte yandan Amazon, Tesla, Airbnb gibi şirketler bir zamanlar küçük girişimlerdi, ancak inovatif yaklaşımlarıyla devleri geride bıraktılar.
Buradan çıkarılacak ders şudur: Ya kendiniz yenilikçi olursunuz ya da daha küçük ama çevik bir girişim sizi geride bırakır.
Kurumsal inovasyon merkezleri bu noktada şirketlerin kendi içlerinde startup mantığını uygulayabilmelerini sağlıyor. Çalışanlara yeni fikirler geliştirme, hızlı test etme, müşteriyle anında geri bildirim alma ve başarısızlıkları öğrenme fırsatı tanıyor. Çünkü, ”kişi kendinden bilir işi” mantığından yola çıkarak aslında ortaya çıkan sorunlar yine işletmemizin çalışanları tarafından onaylanan ve kendilerinin yaşadıkları sorunlar oluyor. Bu nedenle, Bu birimler, hem kendi içimizde yaşadığı sorunların çözümünde hem de dışarıdan kendi sektörümüz ile ilgili yeniliklerin ve fikirlerin buluşma noktası oluyor.
Startuplarla Şirketler Arasındaki Sinerji
Startuplar ile büyük şirketler arasında karşılıklı bağımlılığa dayalı bir sinerji vardır:
Startuplar için: Büyük şirketler finansman, müşteri ağı, üretim altyapısı ve marka bilinirliği sağlar.
Büyük Şirketler için: Startuplar hızlı inovasyon, yeni pazar fırsatları ve farklı bakış açıları sunar.
Bu sinerjiyi sürekli kılmanın yolu ise kurumsal girişim merkezleri aracılığıyla gerçekleşmektedir. Bu sistemler Büyük şirketlerin bir nevi yeni sektörler yatırımlarının bulunması, Katma değerli fikirlerin bulunması ve inovatif bilginin şirkete doğru ve zamanında akmasını sağlara. Ayrıca, Büyük şirketler, sektörleri ile ilgili yıkıcı inovasyonu erken fark etme şansını yakalarlar, Önlem alırlar, yatırımlarını planlayabilirler. İnsan kaynaklarını hedeflerine göre eğitebilirler, Teknik alt yapılarını bu duruma göre güçlendirebilirler.
Dünyadan ve Türkiye’den Sektörel Örnekler
1. Bankacılık ve Fintek
Bankacılık sektörü, fintech girişimlerinin en çok dönüştürdüğü alanlardan biri. Geleneksel bankalar, dijital cüzdanlar, blockchain tabanlı ödeme çözümleri ve mikro yatırım uygulamaları sayesinde ciddi rekabet baskısı altında.
Türkiye’de: Garanti BBVA’nın kurduğu Garanti BBVA Partners girişim hızlandırma programı, fintech alanındaki yenilikçi girişimleri destekleyerek sektöre entegre ediyor.
Globalde: Barclays’in Londra’daki Rise inovasyon merkezi, dünya çapındaki fintech girişimleriyle bankacılığı yeniden tasarlıyor.
- Türkiye de, Deniz Bank’ın Akvaryum girişim merkezini de unutmayalım… Bende gidip gezmiştim. Genç ve dinamik bir ekip ile sektörde ki girişimleri takip ediyorlar destekliyorlar yatırım yapıyorlar ve yönetiyorlardı. Oldukça da güzel bir ortamları vardı.
2. Enerji Sektörü
Enerjide sürdürülebilirlik ve temiz enerji çözümleri kritik hale geldi. Fosil yakıt şirketleri, hızla artan iklim krizi baskısı nedeniyle yenilenebilir enerji yatırımlarına yöneliyor.
Shell GameChanger programı, temiz enerji girişimlerine yatırım yaparak güneş, hidrojen ve enerji depolama çözümlerini hızla sahaya taşıyor. Kaldı ki, Artık Kalkınma Ajanslarının yerel kalkınma hamlelerinde bile artık Hidrojen üretimleri ile ilgili destekler var. Bu konu oldukça dikkat çekmeye başladı.
Türkiye’de Enerjisa, enerji verimliliği ve dijital enerji çözümlerinde girişimlerle iş birliği yaparak sektörde yenilikçi uygulamalara öncülük ediyor. Hatta, bazı projeler geliştirerek yüksek gerilim hatlarının kontrolünden yazılımlarına kadar bir çok konuda girişimcilerin fikirlerini değerlendiriyorlar. Açıkçası, benim de uzun zaman önce güneç enerjisi ile geliştirdiğim bir projede görüşme şansımız olmuştu.
3. Perakende ve E-Ticaret
Tüketici beklentileri hızla değişiyor. Artık kişiselleştirilmiş alışveriş deneyimleri ve hızlı teslimat standart haline geldi.
Migros Up programı, lojistik ve müşteri deneyimini geliştiren girişimlerle iş birliği yapıyor. Örneğin yapay zekâ tabanlı stok yönetimi çözümleri sayesinde raf boşlukları minimize ediliyor.
Amazon’un “Alexa Fund” girişimi, akıllı ev teknolojileri üreten girişimleri destekleyerek e-ticareti ev içi deneyimle birleştiriyor.
4. Otomotiv ve Mobilite, Savunma
Otomotiv sektörü, elektrikli araçlar ve otonom sürüş teknolojileri ile büyük bir devrim yaşıyor.
Ford Otosan, kurumsal girişimcilik programları aracılığıyla batarya teknolojileri ve mobilite çözümlerine yatırım yapıyor. Ayrıca, Ford, KOÇ ailesinin bir girişimi. Bu yazımda aslında bahsetmek istediğim tam olarak bu. Büyük sermayeler kendi içlerinde ki markaların içinde bile inovasyon ve girişim merkezleri kurarak sektörlerinde startup mantığı ile esnekliklerini koruyamaya çalışıyorlar.
- HAVELSAN, Girişimcilik merkezinde de savunma havacılık ve elektronik üstüne bir çok girişimcilik konusunda ekosistemin içinde yer alıyor.
- THY TERMİNAL Bakın THY Terminalin Mottosu ne? ”Tüm teknoloji severleri ve yeni nesil girişimleri bir araya getirerek seyahatin geleceğini birlikte tasarlıyoruz.” Kısaca THY’nin kendi içinde ki problemleri ya da sektörlerinin hedeflerini inovatif şekilde değerlendirmek için kurdukları bir girişim merkezi.
BMW Startup Garage, girişimleri tedarik zincirine entegre ederek yenilikleri doğrudan araç tasarımına yansıtıyor.
5. Turizm ve Otelcilik
Turizm sektörü, dijital rezervasyon platformları ve müşteri deneyimini kişiselleştiren teknolojiler sayesinde köklü bir dönüşümden geçiyor.
Marriott International, startup iş birlikleriyle yapay zekâ tabanlı concierge hizmetleri geliştiriyor.
Türkiye’de otel zincirleri, misafir deneyimini artırmak için yerli girişimlerle iş birliği yapmaya başladı. Örneğin, blockchain tabanlı rezervasyon sistemleri veya VR ile sanal otel turları gibi çözümler hızla yaygınlaşıyor.
Özellikle turizm sektöründe bu konu oldukça zayıf, hal bu ki bu sektörde inanılmaz insan sirkülasyonu var ve inanılmaz ihtiyaçlar söz konusu. Bir otel lobisinde açılacak bir gişim ve inovasyon merkezinde sektör için çok ciddi girişim fikirleri ortaya çıkabilir. Daha sonra bu fikirler tüm dünya da ki otellere satılarak çok ciddi finans modelleri geliştirilebilir.
6. Sağlık ve Biyoteknoloji
Pandemi, sağlık sektöründe girişimlerin önemini bir kez daha gösterdi. Dijital sağlık uygulamaları, biyoteknoloji çözümleri ve yapay zekâ tabanlı teşhis sistemleri öne çıktı.
Pfizer’ın “Pfizer Healthcare Hub” programı, dijital sağlık girişimlerini destekleyerek ilaç endüstrisine entegre ediyor.
Türkiye’de de biyoteknoloji girişimleri, üniversite hastaneleri ve özel sağlık kuruluşlarıyla iş birliği yaparak inovasyonun hızını artırıyor.
Kurumsal İnovasyon Merkezlerinin Şirketlere Sağladığı Avantajlar
Yaratıcılığı Teşvik: Çalışanların fikirlerini hayata geçirebilecekleri ortamlar sağlanır.
Rekabet Avantajı: Yeni teknolojilerin erken benimsenmesiyle pazarda liderlik güçlenir.
Yeni Gelir Modelleri: Startuplarla geliştirilen iş birlikleri, şirketlere ek gelir kaynakları yaratır.
Kültürel Dönüşüm: Hantal kurumsal yapılar yerine daha çevik bir organizasyon kültürü oluşur.
Yetenek Çekimi: Genç ve inovatif yetenekler, yenilikçi ortamları tercih eder.
Geleceğe Yönelik Perspektif
Bugün şirketlerin başarısını yalnızca finansal tablolar değil, aynı zamanda ekosistemle kurduğu iş birlikleri belirliyor. Kurumsal inovasyon merkezleri, yalnızca şirket içi dönüşüm sağlamakla kalmıyor, aynı zamanda ülke ekonomilerinde de katma değer yaratıyor.
Türkiye gibi genç nüfusun ve girişimcilik potansiyelinin yüksek olduğu ülkelerde, şirketlerin kendi inovasyon merkezlerini kurmaları yalnızca rekabet avantajı değil, aynı zamanda ulusal kalkınma stratejisi açısından da kritik önem taşıyor.
Gelecekte hep birlikte göreceğiz ki, Şirketlerin kendi içlerine kurdukları startup ve girişim merkezlerine devlet destekleri de sağlanacak. Şuan Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinde bu kısmen yapılıyor diyebilirsiniz ancak bizim bahsettiğimiz konu çok farklı. Biz şirketin kendine ait bir girişim merkezi kurmasından bahsediyoruz.
Kısaca…
Artık bir şirketin “bizim ürünümüz zaten satılıyor” diyerek geleceğe güvenle bakması mümkün değil. Değişim kaçınılmaz ve bu değişimi yönetenler startuplar. Ancak bu girişimler, tek başlarına büyük ölçekli etki yaratmakta zorlanabiliyorlar. Tam da bu noktada kurumsal inovasyon merkezleri, köprü görevi görebilir.
Şirketlerin geleceği startuplarda, startup’ların büyümesi ise şirketlerle iş birliğinde gizli. Bu döngüyü sürdürülebilir kılmanın yolu ise her sektörde daha fazla şirketin kendi inovasyon ve girişim merkezlerini kurmasından geçiyor.
Bugünün sorusu şu: Sizin şirketiniz bu dönüşümün neresinde? İnovasyon merkezleriyle geleceğe hazırlananların mı, yoksa değişimin gerisinde kalanların mı?
Bu model de her sektör için her şirketin kendi inovasyon merkezi, kendi alanında ki yıkıcı ve en güncel iş fikirlerini bulması için bir filtre ve özel bir kapı olabilir.